Şampuanların Zararları | İçindeki Zararlı Maddeler Neler?

Kozmetik-temizlik hammaddelerine etilen oksit eklenmesi sonucunda (etoksilasyon) ortaya çıkan bir yan ürün olduğu için etikette yazılmaz.

Etoksilasyon denen bu işlem nedir?

Kuvvetli temizlik maddelerini hassas temizliğe uygun hale getirmek için yapılan ucuz bir işlemdir.
Bu yöntem ile az köpük üreten, tahriş edici temizlik maddelerinden, daha fazla köpüren, yumuşak deterjanlar üretilir.
Kansere yol açan maddelerin başında yer alan 1.4 Dioxane Uluslararası Malzeme Güvenliği Data Sayfasında(MSDS) ikaz bildirimi;

Zararları:

• Solunumla, deri emilimi ile ve yutma ile zararlı etkiler oluşabilir.
• Fazlaca görülen etkileri: göz ve mukozada kaşıntı, deride tahriş, santral sinir sisteminde depresyon, zehirlenme.
• Akut maruz kalma halinde; tahrişlere, baş ağrısına, baş dönmesine ve uyuşukluğa neden olur.
• Kronik nefes almaya maruz kalma halinde; karaciğer ve böbreklerde tahribat yapabilir ve kan bozukluklarına neden olabilir.
• Bu kimyasallara maruz kalma sayısı arttıkça kan, karaciğer, böbrek ve deri tahribatlarının tedavi şartları da ağırlaşabilir.

1.4 Dioxane etikette yazılmadığı için içindekiler listesinde şu eklere dikkat edilmeli:

• Sonu “myreth/miret”, “oleth/olet” “laureth/lauret” veya genel olarak “eth/et” ile biten kelimeler
• PEG
• “polyethylene/polietilen”, “polyethylene glycol/polietilen glikol” veya “polyoxyethylene/poli oksi etilen”
• “oxynol/oksinol”

Anyonik sürfaktandır.
Petrolden elde edilen sentetik bir kimyasallardır.

Zararları:

• Çoğu üründe SLS ve SLES birlikte bulunur ve cilt için tahriş edicidir.
• Cilt üzerinde alerjik reaksiyonların çoğuna neden olurlar ve cildin kuruyup tahriş olmasına yol açarlar.
• Bu bileşen, yapısında PEG (polietilen glikol) içeren bir yüzey aktif cismi olan etoksile lauril sülfatın bir amonyum tuzudur. 1,4-dioksan ile kirlenmiş olabilir.

En yumuşak anyonik sürfaktandır.
Hindistan cevizi yada palm yağından elde geldikleri açıklaması ile yarı doğal ürün perdesi arkasına gizlenen maddelerdendir.
Çeşitli kozmetikler ve cilt temizleyicilerinde yaygın olarak kullanılır.
Köpüklü ürünlerin %90’ında vardır, kozmetik ve cilt temizleyiciler dışında oto yıkamada, garaj döşemesinin temizliğinde ve makine yağlamasında da kullanılır.

Zararları:

• ALS’nin taşıdığı riskler SLS’ninkilere çok benzemektedir.
• SLS ve ALS’ye maruz kalan hayvanlarda göz hasarı, santral sinir sisteminde depresyon, sık sık ve akıcı bağırsak rahatsızlığı, güçlükle nefes alma, şiddetli cilt tahrişleri ve hatta ölümler gözlenmiştir.
• Genç gözler, SLS ve ALS’ye maruz kalmışlarsa tam manası ile gelişme göstermeyebilir çünkü proteinleri çözülmüştür.
• SLS ve ALS, yarılmış ve iltihaplanmış katmanlara neden olmakla, cildin bağışıklık sistemini de tahrip ederler.

Antimikrobiyal özelliği nedeniyle birçok ev dezenfektanı ve temizlik malzemesinde kullanılır.

Zararları:

• Benzalkonyum klorid gibi antimikrobiyal içeren ürünlerin düzenli kullanımı evlerde ve gıda işleme tesislerinde dirençli bakterilerin gelişmesine neden olabilir.
• Ciddi cilt, göz ve solunum tahrişi ve alerjileri ile ilişkili, koruyucu ve yüzey aktif madde olan benzalkonyum klorür, özellikle astım ya da egzama gibi cilt rahatsızlıkları olan kişiler için tehlikeli olan bir maddedir.

Bir çeşit parfüm maddesi, koku maskeleyicidir.

Zararları:

• Alerji ve kontakt dermatitle ilişkilendirilmiştir.
• Bağışıklık ve endokrin sistemine zarar verebilir.
• Doğada kalıcı olduğuna dair bulgu yoktur ancak ekosistem için zehirli olduğu düşünülmektedir.

Lilial adıyla da bilinen sentetik parfüm maddesi.

Zararları:

• Alerji ve kontakt dermatitle ilişkilendirilmiştir.
• Organ sistemi toksisitesi (üreme dışı) bulunmaktadır ve endokrin sistemine zarar verebilir.

Limon tuzu.
Zayıf, organik bir asittir.
Hemen hemen tüm canlıların bünyesinde bulunur, ancak en yoğun olarak limon ve turunçgillerde görülür.Kullanıldığı yere göre pH dengeleyici, koruyucu, emülgatör, şelalaştırıcı yada su yumuşatıcı görevi görebilir.
Gıda, kozmetik, temizlik, kumaş boyama, fotoğraf alanlarında ve çeşitli endüstriyel süreçlerde uygulamaları vardır.

Zararları:

• İnsan sağlığı ve ekosistem açısından tehdit yaratmaz, ancak gözleri tahriş edebilir.
• Genellikle iri taneli tuz şeklinde satılır. Toz halindeyse, solunum yollarını da tahriş edebilir.
• Laboratuvar hayvanlarında çok yüksek dozlarda solunum bozuklukları ve kas spazmlarına yol açmıştır.
• Zararsız diye bilinir ama yinede çok yüksek dozlarda zehirlidir.

Sodium lauryl sülfata göre yüzey aktif özelliği daha zayıftır.
Hindistan cevizi yağından elde edilen, sürfaktan özelliğinde olup şampuan, sıvı sabun ve cilt temizleyicilerinde köpüklendirici ve kıvam arttırıcı olarak kullanılır.

Zararları:

• Bu maddeye karşı nadiren allerjik kontakt dermatit gelişebilmektedir.
• Deri iltihabına, kuruluğa ve saç derisi irritasyonuna yol açabilir.

Şampuanlarda köpüğün çok ve kalıcı olmasını sağlayan bu maddeler, etanolamin birleşikleri olan;

* Triethanolamine (TEA),
* Diethanolamine (DEA),
* Monoetanolamin (MEA) ve
* özellikle SLS ve
* diğer sülfatlı hammaddelerle

birleşince, vücuda teması halinde dahi zarar verebilecek olan “nitrozoamin”leri oluştururlar.

Zararları:

• Bu maddelerin laboratuvar hayvanlarında yapılan incelemelerde beyin hasarına neden olduğu tespit edilmiştir.
• İnsana zarar verdikten sonra atık sularla birlikte nehirlere, göllere karışıp, o bölgedeki canlı yaşama tehdit oluşturuyorlar.

Sentetik emülsiyon maddesi olan bu madde yüksek değerde asidiktir.
Oto yıkama, ev temizliği ve vücut bakım ürünlerinin pek çoğunda köpürtücü ajan olarak kullanılmaktadır.
Kozmetiklerin %40’ında TEA kullanılmaktadır.

Zararları:

• Nitrozaminlerle katışık olarak bulunurlar ki, bu sebeple karsinojendirler.

Kozmetikte ve yaygın kullanılan bileşen olan Dietanolamidlerin üretiminde, kremsi bir doku ve köpürme etkisi sağlamak için ilave edilen şampuanlarda kullanılır.

Zararları:

• Burun, boğaz ve deride tahrişe neden olabilir.
• Karaciğer ve böbrek kanserlerinin meydana gelmesinde büyük bir artış sonucunu getirmiştir (Illinois Üniversitesi Environmental Health kürsüsü Profesörü Dr. S. Epsteir).

Deterjanlarda, araba yıkama şampuanlarında, genel yağ gidericilerde, tarım kimyasallarında, yapıştırıcı ve fotoğraf banyosu imalatında kullanılır.
Zehirli ve yakıcı bir kimyasaldır.

Zararları:

• Ciltle temas etmesi halinde kimyasal yanığa; gözlerde kimyasal konjonktivit ve kornea yanıklarına yol açar.
• Buharının solunması öksürük, nefes darlığı ve boğaz yanmasına; yutulması ise karın ağrısı ve sindirim sistemi yanıklarına yol açar.
• Çevresel zehir olduğundan şüphelenilmektedir.
• Deniz ve su canlıları için zararlıdır.
  Nitrozaminlerle katışık olarak bulunurlar ki, bu sebeple karsinojendirler.

Silikon maddeleridir.
Kozmetik sektöründe yoğun kullanılan bu hammadde şampuanlarda saçı yumuşatma ve parlaklık verme amacıyla kullanılır, durulandıklarında bile saçta kalır.

Zararları:

• Saç tellerinin nefes almasını önlediğinden saçı nemsiz bırakarak kurutur.Saçların kuruması sonucu oluşan kırıklarda saçlarınızın uzamasını engeller.
• Uzun vadede saçları zayıflattığı ve döktüğü bilinmektedir.
• Bu sentetikler aynı zamanda toprakta çözünemezler, bu sebepten dolayı da ekolojik değildirler.

Dimethicone EWG puanı: 3
Dimethicone Copolyol EWG puanı: 1
Cyclomethicone EWG puanı: 2

Dimetikona benzeyen, parlaklık ve yumuşaklık kazandıran yağsız bir kayganlaştırıcı sağlayan bir hidroksillenmiş sentetik silikon yağıdır.
Kolayca yayılan ve saç tellerine ve cilde hafif bir koruyucu bariyer yaratan, yüzdeki ince çizgileri ve kırışıklıkları doldurmaya ve geçici olarak dolgun bir görünüm sağlamaya yardımcı olan eşsiz akışkanlık bileşimine sahip, köpüklenme önleyici bir maddedir.

Zararları:

• Saç tellerinin nefes almasını önlediğinden saçı nemsiz bırakarak kurutur.Saçların kuruması sonucu oluşan kırıklarda saçlarınızın uzamasını engeller.
• Uzun vadede saçları zayıflattığı ve döktüğü bilinmektedir.
• Toprakta çözünmediklerinden dolayı ekolojik değildirler.

Sürfaktanlar ve diğer katkı maddelerinin kötü kokularını gizlemek ve maskelemek için kullanılırlar.

Kullanılan lavanta, çiçek, hanımeli, yaban gülü vb isimlerle adlandırılan kokularda kullanılan kimyasal maddelerin %90’ı petrolden üretilen sentetik maddelerdir.

Zararları:

• Bunlar vücudumuza solunum ya da deri yoluyla girerek başta akciğerlerimiz olmak üzere deri, burun, göz ve beynimizi etkilerler.
• Kokuların çoğu solunum sistemi için tahriş edici özelliği olan uçucu organik bileşiklerdir ve astımlı hastalarda öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığına neden olduğu eskiden beri bilinmektedir.
• Bazı kokular burun tıkanıklığı, sinüzit, öksürük, boğaz ağrısı ve göğüste sıkışma hissi de yaratabilirler.
• Araştırmalar kokuların, kalp, dolaşım ve beynin elektrik aktivitesi üzerine de etkileri olduğunu ortaya koymuştur. Bunlar baş ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, yorgunluk, uyuşukluk gibi şikayetlerdir.
• Kokuların en çok etkilediği organ derimizdir.
• Kaşıntı, kabartı, egzama bunların başlıcalarıdır.
• Araştırmalar deriden emilen kokuların daha sonra parçalanarak ve başka bileşiklere dönüşerek de etkili olabileceklerini göstermektedir.

Gliserin sentezlenebilen veya doğal kaynaklardan elde edilebilecek bir alkol bileşiğidir.
Hayvansal veya bitkisel kökenli olabilir.
Sabunlar, diş macunu, tıraş kremi, cilt ve saç bakım ürünleri gibi bazı kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde güvenle kullanılır.
İyi kalitedeki şampuanlarda nemlendirici olarak gliserin bulunur.
Doğal gliserin yerine Sodium Laureth Sulfate (SLES) veya Sodium Lauryl Sulfate (SLS) içeren şampuanlar kullanmaktan kaçınmalısınız.

Zararları:

• —

Doğal olarak oluşan bir yağ asidi olan stearik asit bazlı bir bileşiktir. Şampuanlara renk ve kıvam vermek için kullanılır.

Zararları:

• —

Şampuanlarda ve saç için son işlemlerde hacim vermesi amacıyla kullanılmaktadır.

Zararları:

• —

Bir çeşit sentetik koku (parfüm) maddesidir.
Papatya yağında bulunduğu gibi, sentetik olarak da üretilmektedir.

Zararları:

• Alerjik reaksiyonlarla ilişkilendirilmiştir.

Etiketlerde “-alcohol” veya “-propyl” eki ile karşımıza çıkan alkol türevleri kozmetiklerde çözücü olarak kullanılabiliyor.
Alkol derinin tabii asit tabakasını kaldıran, nemini yok eden, çok kurutucu ve tahriş edici bir solventtir.
Bu madde, bir petrol türevi olan propylenden yapılır.

Zararları:

• Bakterilere, mantarlara ve virüslere karşı daha fazla savunmasız duruma neden olur.
• Kuru cilt derinin erken yaşlanmasını ve kahverengi benlerin oluşmasını hızlandırır.
• Böbrek, beyin ve solunum sistemi için zararlıdır.

Turunçgillerin kabuğu içinde doğal olarak oluşan bir koku bileşeni ve çözücüdür.

Zararları:

• Güneş ışığı ve havayla temas ettikçe ayrışarak cildi ve solunum yollarını tahriş eder.
• Bağışıklık sistemi, hayvanlar ve doğa için hafif derecede zehirlidir.

Zambak kokusunu andıran bir koku giderici ve koku maskeleyicidir.

Zararları:

• İnsanlarda bağışıklık sistemini tahrip ettiği düşünülmektedir.
• Cilt ve solunum tahriş edici ve hassaslaştırıcı olabilir.
• Sıçanlarla yapılan deneylerde, merkezi sinir sistemini etkileyerek, kas hareketlerini yavaşlatmış veya yok etmiştir. Daha yüksek dozda kullanıldığında ise sıçanların ölmelerine sebep olmuştur.
• Tavşanlarla yapılan deneylerde ise, gözü tahriş ettiği tespit edilmiştir.
• Mütasyona yol açabilir.
• Doğada kalıcı olmadığı ve ekosistem için zehirli olmadığı düşünülmektedir.

Paraben benzeri zararlı etkileri olan bu sentetik koruyucular (methyl,  propyl,butyl ve ethyl) mikrobiyel oluşumu önlerler.
Ürünün raf ömrünü uzatmak için kullanılırlar. Toksik oldukları bilinmesine rağmen oldukça yaygın olarak kozmetik ürünlerde kullanılmaktadırlar.

Zararları:

• Bu sentetik koruyucuların alerjiye neden olarak cildi tahriş etmekten hormonal etkiye kadar çeşitli zararları vardır.
• Yutulmuşsa veya solunmuşsa zararlıdır.
• Solunum organlarında tahrişe neden olur.
• Ciltte tahrişe sebep olur. Kızarma, kaşıntı ve acıma hissi gibi belirtiler olabilir.Ciltte alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
• Gözde tahriş, kızarma ve ağrıya neden olur.
• Muhtelif tehlikeli sinir sistemini tahrip etkisine sahiptir.
• Bu kimyasalların kanserojenik etkileri bilinmektedir.

Methylisothiazolinone EWG puanı: 7
Methylchloroisothiazolinone EWG puanı: 6
Benzisothiazolinone EWG puanı: 6-7

Bu bileşen saç bakım maddesi olarak kullanılan küçük bir sentetik moleküldür.
Özellikle cilt ve saç bakım ürünleri için topikal uygulama için tasarlanmış, suda çözünen vitaminler grubuna ait B-kompleks vitaminleri üyesidir.
Nemlendirici ve saç onarım maddesi olarak kullanılır.
Ayrıca yatıştırıcı ve saçı iyileştirici özellikler sunar.

Zararları:

• —

Hayvan veya bitki kökenli olan nemlendirici ve yağlayıcı bir bileşik olarak kullanılan B5 vitamini formudur.
Bir B vitamini türevi olan pantenol saç telinin sadece yüzeyinde kalmıyor içine de işliyor ve daha nemli olmasını ve hacimli görünmesini sağlıyor. Saç böylece daha sağlıklı bir görüntüye kavuşuyor.

Zararları:

• —

Koruyucu hammadde olan paraben, kozmetiklerin raf ömrünü artırmak için kullanılır, zararlı bakteri ve mantar oluşumunu engeller.
Düşük maliyetli olduğundan, birçok kozmetik ve kişisel bakım ürününde kullanılıyor.

Zararları:

• Paraben insanlarda hormon bozulmasına neden olur, parabenler östrojen hareketini taklit edebilir.
• Üreme ve cinsel gelişimi engelleyebilir.
• Alerjik reaksiyonlara sebep olurlar.
• Eğer kozmetik ürünlerinin arka etiketlerinin üzerinde içindekiler kısmında;

* methylparaben,
* ethylparaben,
* propylparaben,
* butylparaben
* benzylparaben

isimlerini görüyorsanız, bilin ki o üründe “paraben” var demektir.

Fransız hükümeti tarafından yasaklanmıştır !

Polietilen glikolün kısaltması olan PEG, kendi başına kesin bir kimyasal varlık değil, daha çok birbirine bağlanmış polimerlerin bir bileşik karışımıdır.
Polietilen, en yaygın plastik formudur ve glikol ile birleştirildiğinde kalın ve yapışkan bir sıvı haline gelir.

Kozmetiklerde, PEG’ler üç şekilde işlev görür:

• yumuşatıcılar (cildi yumuşatmaya ve yağlamaya yardımcı olan),
• emülgatörler (su bazlı ve yağ bazlı bileşenlerin doğru şekilde karışmasına yardımcı olan) ve
• cildin içine daha derindeki diğer bileşenleri sunmaya yardımcı olan

araçlar olarak.

PEG’leri hemen hemen her zaman adlarından sonra bir sayı izler.Bu sayı söz konusu bileşiğin yaklaşık moleküler ağırlığını temsil eder.
Tipik olarak, kozmetikler daha küçük moleküler ağırlıklara sahip PEG’ler kullanır.
Moleküler ağırlık ne kadar düşük olursa, bileşiğin cilde nüfuz etmesi o kadar kolay olur.
Her boyuttaki PEG, bariyer işlevini bozmuş yaralı cilde nüfuz edebilir. Bu nedenle, cildiniz iyi durumda değilse,tahriş olmuş ise kullanılmamalıdır ve kaçınılmalıdır.

Bu penetrasyon artırıcı etki üç nedenden ötürü önemlidir:

1) Cilt bakım ürününüzde bir sürü istenmeyen içerik varsa, PEG’ler cildinize girmelerini kolaylaştıracaktır.
2) Cildin yüzey gerilimini değiştirerek, PEG’ler doğal nem dengesini bozabilir.
3) PEG’ler her zaman saf değildir, ancak çoğu zaman bir sürü toksik safsızlıkla kirlenir.

Deri penetrasyon artırıcı etkileri PEG-2 ve PEG-9 stearat ile gösterilmiştir .
Kozmetik İçerik İnceleme (CIR) komitesinin Uluslararası Toksikoloji Dergisi’nde yayınlanan bir rapora göre, çeşitli PEG bileşiklerinde bulunan safsızlıklar arasında etilen oksit ve 1,4-dioksan vardır.
Bu safsızlıklar kanserle bağlantılıdır !

Zararları:

• Etilen oksit ( PEG-4, PEG-7, PEG4-dilarat ve PEG 100‘de bulunur ) küçük dozlarda bile oldukça toksiktir, sinir sistemini etkileyen bir zehirdir ve kanserojendir, ayrıca 1. Dünya Savaşı sinir gazında kullanılmıştır.
• 1,4-dioksan ( PEG-6, PEG-8, PEG-32, PEG-75, PEG-150, PEG-14M ve PEG-20M‘de bulunur ) kanserojendir, ayrıca patlayıcı peroksitler oluşturmak için atmosferik oksijenle de birleşebilir.

EWG puanı: 3

Hidrojenize castor yağı olarak bilinen bu madde, nem değerini çoğaltıp azaltan sıvı ve katı yağları çözmek için kullanılan bir petrol ürünüdür.

Zararları:

• Cildin yaşlı görünümünü arttırır ve cildimizi bakterilere karşı daha savunmasız duruma sokar.

Petrol kökenli bir hammaddedir.
Nemlendirici özelliği nedeniyle ürünlerin kurumasını önlemek amacıyla başta şampuanlar ve parfümler olmak üzere sık kullanım alanı vardır.

Zararları:

• Sinir sitemine ve bazı hassas organlara zarar verdiği bilinmektedir.
• Karaciğer ve böbrek üzerinde zararlıdır, deri ve gözü tahriş eder.

Bir kimyasal koruyucudur, maalesef hazır gıdalarında da çoğunda bulunmaktadır.
Son dönem kozmetiklerde de kullanımı artmıştır.

Zararları:

• İngiltere Sheffield Üniversitesinin maya hücreleri üzerinde yaptığı araştırmada, bu koruyucu maddenin, hücrelerin “güç istasyonu” olarak tanımlanan mitokondride DNA hasarına yol açtığı tespit edilmiştir.
• En son Coca Cola firması bu maddeyi kullandığı için özür dileyerek kullanımına son vermiştir.

Kozmetiklerde ve kişisel bakım ürünlerinde yaygın olarak kullanılan sitrik asitten türetilen bir tuzdur.
Sitrik asit ve diamonyum, potasyum ve sodyum tuzlarının tümü, metalleri şelatlamak (kompleksleştirmek) yoluyla kozmetiklerin ve kişisel bakım ürünlerinin korunmasına yardımcı olmak için kullanılır.
Asit / baz dengesini ayarlamak için kozmetiklere sitrik asit ve bunun tuzları da eklenir.

Zararları:

• —

Kristal halinde suda eriyen tuz.

Zararları:

• —

Oldukça yakıcı ve reaktif inorganik bir bazdır.

Zararları:

• Organ sistemi toksisitesi bulunmaktadır.
• Alerji ve deri hastalıklarına sebep olabilir.
• Cilt, göz ve akciğerler için tahriş edicidir.

İn organik bir tuzdur.

Zararları:

• —

Kişisel bakım ürünlerinde, özellikle şampuanlarda bulunan ve bir formülün daha kolay yayılmasına yardımcı olarak etkili bir temizlik sağlayan bir ıslatıcı madde olması sebebiyle kullanılan bir yüzey aktif maddedir.
FDA onaylıdır ve şampuanlarda ve diğer ürünlerde % 10’a kadar konsantrasyonlarda görülür.

Sodyum Ksilen Sülfonat, Kozmetik Veri Tabanı tarafından organ sistemi toksisitesi, cilt ve göz tahrişi hakkında hafif kaygıları olan düşük riskli bir bileşen olarak kabul edilir. Yüksek dozlarda karaciğer etkileri ve cilt tahrişi gözlemlenmiştir.

Zararları:

• Solunduğunda akciğer tahriş edici olduğundan zararlıdır.
• Cilt ve göz ile temasında tahriş edicidir, yutulması halinde zehirleyicidir.

Ağır metallerdeki izleri ve kirleri temizlemeyi kolaylaştırmak için kullanılır.
EDTA biyolojik olarak kolayca ayrışmaz bu nedenle ortama girdiğinde zehirli ağır metalleri çözmekte ve onların besin zincirine girmesine sebep olmaktadır.

Zararları:

• Ağır metaller insan sağlığına zararlıdır ve davranışsal, psikolojik ve bilişsel sistemleri olumsuz olarak etkiler.
• Gözde ve deride tahrişe sebep olur.